Prijsstijgingen op de oliemarkt: een duivels dilemma

In 2020 zagen we voor het eerst in de geschiedenis een negatieve olieprijsnotering (WTI) - een gevolg van vraaguitval door de coronacrisis en overvolle opslagbuffers. OPEC+-landen reageerden (onverrassend) met drastische productieverlagingen die tot op heden voortduren.

Mede dankzij deze ingrepen herstelde de olieprijs naar 50 dollar per vat tegen het einde van 2020. Op dat punt waren de verwachtingen een geleidelijk herstel van de Brent-olieprijs, naar zo’n $55 per vat. Dit was gebaseerd op een verwachte economische opleving, die vervolgens in januari leek uit te blijven. Ook toen leek het opwaartse prijspotentieel beperkt.

Inmiddels ligt de prijs van een vat Brent-olie op $68 - een stijging van 70% over de afgelopen vier maanden! Een van de redenen van de sterke stijging was de extreme kou in Texas in februari 2021. Deze ‘Deep Freeze’ trof het hart van de oliesector in de Verenigde Staten. Niet alleen de productie werd hard geraakt, ook 40% van de raffinagecapaciteit ging offline. Maar de belangrijkste drijvende kracht achter de olieprijs blijft nog steeds de gecoördineerde samenwerking tussen de OPEC+-landen. En daar wringt het op dit moment.

Lastige discussies voor OPEC+

De prijsstijgingen zorgden voor lastige discussies binnen de OPEC+-groep. Aan de ene kant is de hoge olieprijs reden tot het opschalen van de productie. Aan de andere kant zorgt opschalen voor meer marktconcurrentie, met prijsdalingen als gevolg. En niet onbelangrijk: de olievraag is nog lang niet hersteld tot het niveau van vóór corona.

De OPEC+-landen verschillen in hun belangen. Zo is Rusland erg happig op opschaling, terwijl Saoedi-Arabië de grootste voorstander van beperking is. Sterker nog, bovenop de gezamenlijke productiebeperking van 7 miljoen vaten per dag, kortte Saoedi-Arabië zijn productie met nog eens 1 miljoen vaten per dag.

Begin maart kwamen de landen bijeen om eventuele productiestijgingen te bespreken. De verwachting was dat OPEC+ de olieproductie zou opvoeren om een heropleving van de Amerikaanse olieproductie te temperen en niet te veel marktaandeel te verliezen. Een toename in het aantal Amerikaanse productieplatformen duidt namelijk op een toekomstige toename van de productie, wat kan leiden tot een felle concurrentiestrijd.

Maar uiteindelijk werden vrijwel alle productiebeperkingen verlengd. Rusland en Kazachstan kregen toestemming op te schalen om aan de lokale vraag te voldoen. Saoedi-Arabië had daarentegen geen haast om weer op te schalen en hield vast aan de extra productiebeperking.

Ontwikkeling van vraag en prijs

OPEC+ wil met deze beslissing de prijs stabiliseren. Meer productie werkt prijsdalingen in de hand. Het is immers maar de vraag wanneer de economie (en daarmee de olievraag) zich zal herstellen tot pre-corona niveaus.

Het huidige prijsniveau lijkt gezien de economische situatie niet gerechtvaardigd. Het is maar de vraag hoe lang de OPEC+-landen de prijs van ver boven de $60/vat in stand kunnen houden. De oliesector in Texas zal zich in de loop van het jaar herstellen, maar ook Iran kan weer een marktspeler worden als er overeenstemming kan worden bereikt met president Biden over het opheffen van de economische sancties.

De olievraag zal de komende maanden een significant herstel moeten laten zien, óf marktdeelnemers zullen de conclusie moeten gaan trekken dat de recente prijsstijgingen te ver zijn doorgeschoten. Laatstgenoemde lijkt ons het meest aannemelijk. De verwachting is dus dat de olieprijzen weer zullen stabiliseren, of dalen als gevolg van opschaling van de productie.

Zolang de olieprijzen blijven stijgen, zal dit ook ondersteuning betekenen voor andere energieprijzen. De olieprijs is namelijk gekoppeld aan de gasprijs. De prijsstijgingen van olie kun je dan ook de komende tijd terugzien in de gasprijzen, en in het verlengde daarvan in de elektriciteitsprijzen.

Gezien de onzekerheid van de duur van deze prijsstijgingen, is het belangrijk de markt nauwlettend in de gaten te houden. Blijf daarom op de hoogte van de laatste marktontwikkelingen door je in te schrijven voor onze marktupdate, of monitor de marktprijzen zelf in onze handige ENGIE Market Prices app.