Chris Guth - Market Desk Analist – dinsdag 18 april 2023
Nu we het eerste kwartaal van 2023 hebben afgerond, is het een goed moment om te reflecteren op de afgelopen drie maanden – en voorzichtig vooruit te kijken. Zijn eerdere verwachtingen uitgekomen? En waar moeten we ons op voorbereiden?
Het einde van de economische onzekerheid is nog lang niet in zicht. Inflatie blijft hardnekkig, zelfs nu het energie-aspect wat is afgekoeld. Bovendien zorgden de val van de Silicon Valley Bank en Credit Suisse ervoor dat gemoederen op de financiële markten gespannen bleven. Centrale banken voeren renteverhogingen door om de inflatie te beteugelen, maar dat is een zorgvuldige balanceeract omdat té hoge rentes economisch herstel in de weg zitten. Al met al heeft het eerste kwartaal van 2023 geen reden tot economisch optimisme gegeven. De dreiging van recessie blijft dan ook boven ons hoofd hangen.
Energiemarkten in het eerste kwartaal 2023
De wisselwerking tussen economie en energie is nergens zo sterk als het geval is met olie. De olieprijs kan tot op zekere hoogte worden gezien als indicator voor het sentiment over de economie als geheel. Minder bedrijvigheid leidt doorgaans direct tot lagere olieprijzen, en dat zagen we ook in het eerste kwartaal. Het laagste prijspeil in ruim een jaar tijd werd aangetikt. OPEC+-landen zagen dan ook geen reden om hun productiequota’s te verhogen. Europese boycots en price caps op Russische olie hebben daaraan bijgedragen. Hierdoor hebben China en India een veel betere onderhandelingspositie, waardoor ze een drastisch lagere prijs betalen voor Russische olie.
De gasprijs is de afgelopen drie maanden eveneens fors gedaald, tot niveaus van vóór de oorlog in Oekraïne. Vergeleken met wat we in 2022 zagen, waren prijzen rond €50/MWh spotgoedkoop – maar ze zijn nog steeds twee tot drie keer zo hoog dan de marktprijzen tot 2021. De milde winter heeft een belangrijke rol gespeeld in deze prijsdaling. Waar we begin dit jaar nog nerveus waren over mogelijke kou, eindigen we de winter met meer dan halfvolle gasbuffers. Bovendien is het LNG-aanbod robuust gebleven, omdat in het eerste kwartaal significant vraagherstel in Azië uitbleef. De LNG-schepen bleven hierdoor naar Europa varen.
Elektriciteitsprijzen daalden mee in het eerste kwartaal. We zagen nog steeds vraagvernietiging, hoewel deze afnam naarmate de prijzen daalden. Daarnaast werden elektraprijzen gedrukt door betere beschikbaarheid van Frans kerncentrales. Al met al vielen de stroomprijzen begin dit jaar net wat lager uit dan voor de oorlog in Oekraïne.
Tot slot de CO2-prijzen. Onlangs is voor het eerst de prijs van €100 per certificaat bereikt; in onze evaluatie veroorzaakt door de sterke inzet van kolencentrales in 2022 en inmenging van marktspeculanten.
Wat te verwachten?
Zonder te vervallen in koffiedik kijken, zijn er enkele factoren die de komende maanden een belangrijke rol gaan spelen in de prijsontwikkelingen:
Olie. Het tweede kwartaal begon verrassend met het bericht dat OPEC+ de productie met één miljoen vaten per dag gaat verminderen. De redenering is onduidelijk, maar kan te maken hebben met (a) een administratieve bijstelling van productiequota’s die toch al niet werden bereikt; (b) negatieve verwachtingen van de vraagontwikkeling; of (c) een politiek besluit om het Westen te tarten. Hoe dan ook zijn prijsdalingen onwaarschijnlijk voor de voorzienbare toekomst.
Gas. Prijsontwikkelingen zullen sterk afhangen van vraagherstel in China. Wanneer de Chinese industrie weer flink opleeft, zal het lastiger worden om LNG-leveringen onze kant op te krijgen, met prijsstijgingen tot gevolg. Bovendien moet Europa rekening houden met veel gepland onderhoud aan de Noorse gasinfrastructuur, waardoor periodiek flink wat aanbod zal wegvallen – met name in mei en september.
Elektriciteit blijft net zo onzeker, waarbij prijsontwikkelingen onder meer afhankelijk zijn van wat er met Franse kerncentrales gaat gebeuren. Begin maart zijn er weer scheuren ontdekt in koelleidingen. De Franse waakhond wil vooralsnog nieuwe sluitingen voorkomen, maar niets is zeker.
Prijsontwikkelingen van CO2-rechten hangen af van hoe goed we vraagvernietiging kunnen vasthouden. Zoals gezegd worden veilingen van rechten vervroegd, wat op de korte termijn prijsstijgingen enigszins kunnen temperen.
Blijf op de hoogte!
Al met al heeft Europa het eerste kwartaal verrassend goed weten te doorstaan. De vooruitzichten geven echter geen reden om noemenswaardige verdere prijsdalingen te verwachten. Veel hangt af van ontwikkelingen elders, zoals de mate van vraagherstel in China, onderhoud van Noorse gasfaciliteiten en Franse kerncentrales. Daarnaast moeten we ook rekening houden met nieuwe droogtes, die net zoals vorig jaar kunnen zorgen voor minder aanbod aan elektriciteit uit kern en waterkracht. Kortom, de markt heeft weer wat meer ademruimte, maar het is nog te vroeg om van een normale conditie te spreken. We blijven de markt nauwgezet monitoren. Daar brengen we wekelijks verslag van uit via onze ENGIE Marktupdate.
