De gasmarkt kent geen komkommertijd

Volle Europese gasbergingen lijken niet meer voldoende om de nervositeit van de markt omtrent de leveringszekerheid de komende winter te temmen. Afgelopen maanden liepen de termijnprijzen fors op en zijn zelfs kersverse 2024 hoogterecords gevestigd. Hoe moeten we deze nieuwe dynamiek duiden?

Met een vullingsgraad van 93% zijn de Europese gasbergingen ruim 15% voller dan gebruikelijk voor deze tijd, vergeleken met het gemiddelde van de afgelopen zeven jaar. Wat dat betreft staat Europa er goed voor. Historisch gezien beginnen we pas in november met het onttrekken van gas uit de bergingen – we hebben dus nog ruim anderhalve maand om de bergingen verder te vullen.

In het verleden zorgden dit soort uitpuilende gasbergingen voor neerwaartse prijsdruk. Maar vandaag de dag is de dynamiek op de gasmarkt volledig veranderd. “Ruim voldoende is niet meer toereikend”, zo typeert Bloomberg de precaire situatie van de Europese gasmarkt.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding.

Gespannen verwachtingen

Termijnprijzen komen tot stand door de marktverwachtingen over de toekomstige balans tussen vraag en aanbod. De hoge gasprijzen van het moment kunnen we vanuit de vraagzijde niet verklaren. De gasvraag is nog steeds zeer laag vergeleken met de afgelopen decennia en er is nog geen sprake van herstel. Nee, de markt maakt zich met name zorgen over de toekomstige aanbodsituatie.

Het gasaanbod wordt ten eerste ‘bedreigd’ door de oorlog in Oekraïne – of specifieker, de recente Oekraïense inval in Rusland. Oekraïne controleert na hun aanval namelijk een belangrijke exportfaciliteit (Sudzha), die nog altijd aardgas levert aan Europa, met name aan binnenstaten zoals Hongarije en Oostenrijk. De markt vreesde dat hierdoor mogelijk eerder dan verwacht (eind dit jaar) de toevoer door Oekraïne zou worden gestopt. Hoewel dat uiteindelijk niet is gebeurd, hebben de zorgen wel tot prijsstijgingen geleid.

Ten tweede zorgen weersverwachtingen voor aanhoudende marktspanning. Als de schaatsen in het vet blijven staan, dan komt Europa net als de vorige twee jaren moeiteloos de winter door. Maar een winter vol vorst zal al snel leiden tot 30-40 miljard m3 aan extra gasvraag. In dit scenario moet Europa voldoende LNG weten aan te trekken, terwijl op dit moment Azië daar een erg aantrekkelijke afzetmarkt voor is. Tot de wereldwijde LNG-exportcapaciteit in onder meer de VS en Qatar in de komende jaren sterk wordt vergroot, kan de concurrentie op het LNG-toneel fel blijven, met prijspieken als gevolg.

Chris Guth is marktanalist bij de Market Desk van ENGIE. Maandelijks schrijft hij in zijn blog over trends en ontwikkelingen in de energiemarkt.