Robert Jan de Boer - Product Developer Duurzaam - woensdag 18 september 2024
Gas blijft een sleutelrol spelen in de wereldwijde energievoorziening, ondanks de ingezette verschuiving naar elektrificatie. Sommige bedrijfsprocessen zijn simpelweg nog niet klaar voor elektrische alternatieven. Sectoren zoals de cement- en chemische industrie hebben bijvoorbeeld enorm veel energie en warmte nodig, waarvoor gas eigenlijk de enige rendabele optie is. Daar komt groen gas om de hoek kijken.
Groen gas wordt geproduceerd door vergisting van biologische reststromen zoals mest en gft-afval. Na opwerking kan het zonder problemen in de bestaande aardgasinfrastructuur worden geïnjecteerd, omdat het dan dezelfde kwaliteiten heeft als aardgas. Bij de opwerking wordt het gas bovendien gezuiverd van de aanwezige CO2. Deze wordt vervolgens vloeibaar gemaakt en gebruikt in onder andere de glastuinbouw en de koelindustrie. Een ander restproduct, digestaat, wordt in diverse vormen gebruikt in de landbouw. Groen gas is dus niet alleen duurzaam, maar ook circulair: van reststromen worden nieuwe grondstoffen gemaakt.
Waarom gebruikt het bedrijfsleven niet gewoon meer groen gas?
Een grote uitdaging ligt in de productiecapaciteit van groen gas. In 2022 produceerde Nederland slechts 230 miljoen m³ groen gas, terwijl de totale vraag 31 miljard m³ aardgas betreft. Voor significante verduurzaming moet het aantal groengasinstallaties daarom fors uitgebreid worden. Industriële productie via mono- of co-vergisting (waarbij mest samen met andere biologische reststromen wordt vergist) biedt de meeste potentie om de gewenste schaal te bereiken. Installaties op industriële schaal kunnen relatief gemakkelijk tot tientallen miljoenen m³ per jaar produceren, vergeleken met de honderdduizenden kuubs van bijvoorbeeld kleinschaligere installaties op bijvoorbeeld boerenerven.
De overheid stuurt op een sterke toename van de productiecapaciteit. Vanaf 2026 wordt een bijmengverplichting van kracht die vereist dat een percentage van het gas in het gasnet bestaat uit groen gas. Dit percentage loopt in 2030 op tot zo’n 20% van het totale gasaanbod – ergens tussen de 1,1 en 1,6 miljard kuub. Je ziet dat met de huidige productiecapaciteit deze bijmengverplichting nog niet kan worden gehaald. Er is dus nog genoeg werk aan de winkel om deze uit te breiden!
Het artikel gaat verder onder de afbeelding.
Productie-installatie van ENGIE voor groen gas in Alkmaar
Aantoonbaar duurzaam met groen gas
Groen gas zorgt in de hele keten voor ongeveer 50% minder CO2-uitstoot vergeleken met aardgas, afhankelijk van het vergistingsmateriaal. De precieze uitstoot is afhankelijk van welk materiaal wordt vergist, maar kan worden teruggevonden op de website co2emissiefactoren.nl of op de groen gas certificaten zelf. Een enorm potentieel voor verduurzaming voor de bedrijfsvoering! Om die verduurzaming aantoonbaar te maken, zijn Garanties van Oorsprong (GvO) nodig. Op deze GvO staat onder andere de productielocatie, gebruikte reststromen en de CO2-intensiteit.
Dan moet natuurlijk wel de capaciteitsuitdaging worden opgelost. Gelukkig is dat mogelijk. Nederland produceert voldoende groene reststromen en heeft een overvloed aan mest, waarvan momenteel slechts 5% wordt vergist; zelfs met een krimpende veestapel blijft er dus genoeg mest over voor groen gasproductie. Provincies zien deze installaties als cruciaal voor een duurzaam en circulair verdienmodel in de landbouw en als een deeloplossing voor de stikstofproblematiek. Daarnaast worden innovatieve productietechnieken ontwikkeld zoals vergassing, waarbij reststromen bij veel hogere temperaturen worden verwerkt dan bij vergisting. Dit biedt extra potentie voor opschaling.
Voor de zakelijke afname van groen gas zijn certificaten noodzakelijk voor de bewijslast. Hiermee kunnen deze bedrijven aantonen dat energieverbruik afkomstig is van een specifieke groen gas producent. De certificering van groen gas verloopt via een systeem dat vergelijkbaar is met dat van hernieuwbare stroom. VertiCer, de certificeringsautoriteit, geeft Garanties van Oorsprong (GvO) certificaten uit als 1 MWh gas duurzaam is opgewekt.
Het verduurzamingspotentieel van de overstap naar groen gas is aanzienlijk: groen gas zorgt namelijk gemiddeld voor zo’n 50% minder CO2-uitstoot dan aardgas.
Aanvullend kan er gekozen worden voor bepaalde extra keurmerken (Better Biomass of ISCC). Daarmee heeft de koper de garantie dat de feedstock – de verzamelnaam voor het vergistingsmateriaal zoals mest en restafval – is gecertificeerd. Feedstock moet sowieso al voldoen aan strenge wet- en regelgeving, maar met deze aanvullende certificering heb je de zekerheid dat ook de toeleveringsketen van groen gasproductie duurzaam is. Zo verbeter je de traceerbaarheid van de toeleveringsketen van het groen gas dat je afneemt.
Zakelijke afnemers zouden groen gas serieus als een stabiele toevoeging aan hun energiemix moeten beschouwen. De overstap naar groen gas begint met bewustwording over hoe deze brandstof in de energietransitie van een bedrijf past. Welke processen worden momenteel door aardgas aangedreven? Na bewustwording ontstaat de behoefte. En zoals vaak het geval is in de economie, brengt vraagstijging de (groene) motor pas echt op gang.
Robert Jan de Boer, Product Developer Duurzaam bij ENGIE.
